De merkwaardige geschiedenis van de familie Van Strate

(op basis van de gegevens en de beschrijving door de heer Dirk Van Lierde)

Deel 1: De familie Van Strate in Schiedam en Islington

Inleiding:

Waar kwam die familie Van Strate vandaan, welk is hun verband met Brugge en waar gingen die familieleden naartoe?
Die familiegeschiedenis die loopt over vierhonderd jaar wordt hier in 3 delen gesplitst.

Deel 1: Aanvankelijk waren Jan en Willem Van Strate meester metsers in Schiedam, Nederland. Samen met de familie Sporkman weken zij uit naar Islington Engeland, waar zij jeneverstokers werden. Het bewogen begin in Schiedam en waarom ze uitweken naar Engeland en daarna naar Brugge leest u op deze webpagina hieronder .

Deel 2: Gedurende drie kwart eeuw verbleef de familie Van Strate in Brugge op een domein in de Zonnekemeers . Zij hadden er hun jeneverstokerij en brouwerij. Het was ook een tijd waarin het Brugge op economisch vlak niet voor de wind ging. Vermogens werden vergaard en vermogens gingen verloren. Zo verging het ook de familie Van Strate.
U kunt deze geschiedenis lezen op de webpagina "de geschiedenis van de familie Van Strate in Brugge" in het menu onder de rubriek "Erfgoedpanden beschrijving 2"/"Wevershof" of klik hier om direct op de webpagina te komen.
U kunt ook het verband van de familie met het "Wevershof" ontdekken op de website "Wevershof , bouwgeschiedenis tot 1900" of klik hier om direct op de pagina te komen.

Het laatste familielid dat prominent aanwezig was in Brugge was Ludovicus (Louis) Van Strate (°1805 Brugge- overleden 1880). Een groot deel van dit verhaal draait rond Louis Van Strate. Hij liet in Brugge het grootste werkmansbeluik "het Wevershof" bouwen. Hij verloor een groot deel van zijn kapitaal. Om zijn leven een nieuwe wending te geven verhuisde hij in 1855 naar Argentinië.

Deel 3: In Argentinië kwam hij aanvankelijk in een neteliger situatie terecht dan zijn huurders in het Wevershof. Maar dank zij zijn ondernemingsgeest kwam hij erboven op. Toch keerde hij nog eens terug naar Brugge om er in 1880 te sterven. Dit verhaal en de verstrengeling met de politieke situatie toen in Argentinië en de lotgevallen van de nieuwe kolonisten kunt u lezen in de webpagina "De familie Louis Van Strate in Argentinië" in het menu onder de rubriek ""Erfgoedpanden beschrijving 2"/"Wevershof" of klik hier om direct op de pagina te komen.

Stamboom van de familie: klik hier om direct op de webpagina te komen

*********************************************************************

Deel 1: Schiedam en Islington

Van het "Land van Luik" naar Nederland

De oudste voorvader van Louis Van Strate wordt teruggevonden in Vlaardingen, de gemeente die naast Schiedam ligt.Op 8 maart 1653 wordt Heijndrick Heijndrickszoon Van Strate er ingeschreven als poorter. Hij komt samen met zijn vrouw Maertje en zijn volwassen kinderen Frans, Jan, Geertje en Cornelia uit het Land van Luik. Het Land van Luik strekte zich toen uit over een deel van Wallonië en Limburg. Heijndrick zou rond 1600 geboren zijn, hij en zijn familie waren katholiek. Hij moet een zekere welvaart hebben gehad. Hij overlijdt in juni 1676 in Vlaardingen.

Jan Heijndrickszn. Van Strate huwt in november 1658 met Trijntje Quack. Trijntje was in 1633 geboren in Zouteveen, een dorp juist boven Vlaardingen gelegen.

Jan overleed in Vlaardingen in mei 1699 en Trijntje in juni 1704. Van hen zijn acht kinderen bekend, drie zonen en vijf dochters.

De oudste zoon Jan Janszn. Van Strate huwt in mei 1693 in Rotterdam met Joanna Doctoor die afkomstig was uit Nijmegen.

Jan was meester metselaar van beroep. Van hen zijn 5 kinderen bekend: het eerste kind overlijdt heel jong, dan volgen Willem, Catharina, Joanna en Johannes. De vrouw van Jan overlijdt al in maart 1706 en hij blijft achter met vier kinderen. Jan hertrouwt in augustus van datzelfde jaar met Anna Bogaarts uit Zouteveen. Zij krijgen nog twee kinderen: Pieter en Cornelia. Jan overlijdt in Vlaardingen in juli 1749.

Als meester metser naar Schiedam

Het tweede kind van Jan en Joanna is Willem Janszn. Van Strate, hij wordt op 3 oktober 1695 gedoopt in Kethel, een buurgemeente van Schiedam. Omwille van godsdienstige spanningen in Vlaardingen werd voor katholieke plechtigheden soms uitgeweken naar andere gemeenten, dit verklaart waarom Willem in Kethel werd gedoopt. Willem was net als zijn vader meester metselaar. Hij verhuist naar de buurgemeente Schiedam waar hij in november 1723 een groot huis en erf koopt op de Schie aan de Coningsstraat. Willem is een welstellend man, hij bouwt huizen, koopt en verkoopt huizen en heeft meerdere eigendommen. Hij huwt met Anna Pas en zij krijgen meerdere kinderen waarvan er een aantal jong sterven. Bekend van hen zijn Jan, Willem, Petrus en Jacob. Op 10 maart 1740 overlijdt Anna Pas op de Schie. In augustus 1744 hertrouwt Willem met Dyna Ribbering uit ’s Gravenhage, maar al op 17 december 1745 overlijdt Dyna op de Schie.

 

Merkwaardig is dat er in Schiedam nog een huis staat dat door Willem in 1757 werd verkocht aan Pieter Koore Jansz. Het eenvoudige arbeidershuisje gelegen op Broersveld nr 141 werd in 2010 aangekocht door “Stadsherstel Schiedam” en volledig gerestaureerd

Fotocollectie Gemeentearchief Schiedam nr62025 , foto van de heer Jan Ploeg

Het huisje is eigendom van Stadsherstel Maassteden. Hieronder vindt u de link met de website, waarop de geschiedenis van dit huisje beschreven is. Het is bewonderingswaardig hoe Schiedam belang hecht aan haar erfgoed.


 

hieronder een pagina uit de brochure

merk op dat hier verkeerdelijk de naam 'Van Strate' als 'Van Straten' gespeld wordt

Willem overlijdt in Schiedam op 23 september 1761 op de Schie, hij is dan bijna 66 jaar oud.

Petrus Van Strate Dominicaan
Petrus werd rond 1732 in Schiedam geboren. Hij heeft in Antwerpen gewoond. Van Petrus werd nog geen sluitende informatie teruggevonden, er zijn aanwijzingen dat hij Dominicaan werd en zijn opleiding kreeg bij de Dominicanen of Predikheren in Antwerpen. Omwille van de godsdiensttroebelen in de Noordelijke Nederlanden werd de rooms-katholieke kerk er geleid vanuit Brussel, deze toestand stond bekend als de Hollandse Zending of de Hollandse missie. Belgische monnikenorden, zoals de Jezuïeten en de Dominicanen hadden missies in Nederland en stonden in voor de opleiding van de Nederlandse kandidaat priesters. De Dominicanen van Antwerpen hadden een missie of statie op ’t Cingel in den Toren in Amsterdam. Op 16 november 1764 benoemden zij er Petrus Van Strate tot onderpastoor en op 1 september 1778 werd hij pastoor benoemd. Petrus Van Strate overleed in het Dominicanenklooster van Leiden op 19 september 1789.

Jacob Van Strate rijke burger in Luik en Tongeren
Van Jacob Van Strate, en vooral van zijn nakomelingen, is veel informatie bekend die het vermelden waard is. Hij wordt geboren op 16 juni 1737 in Schiedam. Hij trouwt op 6 februari 1758 in Roermond met Martina Van Oudenhuijsen. Hij pacht het kasteel van Exaten met het domein van 141 hectare van graaf Jean Baptiste de Borchgrave met een pachtcontract dat hem het recht geeft om het domein te kopen. (zie hieronder)

Exaten behoort tot de gemeente Braexem in Nederland en ligt een tiental kilometer van Roermond. Dit gebeurde vóór 1772, jaar waarin de graaf overleed. De zoon van de graaf zegt de pacht op en wil niet dat Jacob gebruik maakt van zijn kooprecht. Dit is het begin van een proces dat meer dan dertig jaar zou duren en in de literatuur over de rechtsspraak dikwijls wordt aangehaald.

Jacob vestigt zich in Luik, stad waarvan hij in 1769 “bourgeois” (poorter) wordt. Hij is er brandewijnstoker en handelaar en brengt het ook tot raadslid. In 1797 duikt hij op in Tongeren waar hij het verbeurd verklaarde klooster “Ter Nood Gods” koopt.

Hij is ondertussen weduwnaar geworden en huwt op 20 november 1798 met Barbe François, de dochter van een brouwer. Hij is dan 61 jaar oud en zij is nog geen 14 jaar oud. In 1807 wordt een dochtertje geboren, Marie Anne Van Strate

. Hij woont in een groot huis dat op de hoek ligt van de huidige Predikherenstraat en de Kielenstraat, dit huis staat er nog altijd. Jacob had vele eigendommen en in een lijst van 600 rijkste bewoners van het departement Nedermaas opgesteld in 1811 door de Franse bezetter stond hij op de tiende plaats vermeld.

Jacob overlijdt op 2 juli 1823 in Tongeren, hij werd 86 jaar oud. Zijn vrouw huwt een jaar later met André Van Muysen, burgemeester van Tongeren en grootgrondbezitter.

huis Predikherenstraat 1-3, inventaris
onroerend erfgoed ID 37332

 

Marie Anne Van Strate, de dochter van Jacob, trouwt in 1834 met Jean Rigo. Zij is grondeigenaarster en hij rentenier. Zij krijgt een dochter: Maria Louisa Fulvie Rigo. Marie-Anne Van Strate sterft begin 1838. Marie Louisa Fulvie trouwt in 1858 met Arnold De Lexhy, hij is liberaal volksvertegenwoordiger van het arrondissement Borgworm. Hij blijft bijna onafgebroken volksvertegenwoordiger tot aan zijn dood in 1880.

Fulvie Rigo heeft veel bezittingen en erft van haar “stief”grootvader André Van Muysen onder andere het kasteel van Velm en het bijhorende domein van 135 hectare. Op het domein worden grootse jachtpartijen en feesten georganiseerd met soms koninklijke aanwezigheid. Fulvie hertrouwt in 1883 met Gilles Cajot, bankier en rentmeester van Fulvie. Zij overlijdt in 1889 en met haar sterft de familietak van Jacob Van Strate uit. Het kasteel van Velm is momenteel een talenschool.

kasteel van Velm

  

Jan Van Strate en zijn broer Willem blijven in Schiedam wonen en zijn meester metselaars.
Jan Van Strate, de oudste zoon van Willem, wordt rond 1730 geboren. Jan is meester metser en heeft samen met zijn broer Willem een steenplaats op een terrein dat zij van de stad huren en dat aan de oevers van de Schie ligt. Jan trouwt op 21 januari 1766 met Margaretha Sporckman. Margaretha Sporckman werd geboren op 28 januari 1743 in Schiedam. Op 15 oktober 1766 wordt een zoon Willem Petrus geboren. Zij krijgen nog enkele kinderen in Schiedam die vrij jong overlijden. Margaretha Sporckman is de dochter van Frans Sporckman en Jacoba Van Der Polder. Frans Sporckman is zoals velen in Schiedam jeneverstoker. Hij heeft nog een dochter Dorothea en twee zonen, Johannes en Conrard. Johannes, geboren rond 1742, is priester en hoort tot de orde van de Predikheren. De families van Jan en zijn broer Willem zijn Rooms-katholiek en blijkbaar geeft dit spanningen. Zo wordt Jan er door de baljuw van Schiedam van beschuldigd dat hij een zekere Hendrik Butkens heeft omgekocht om beschadigingen aan te brengen aan de gereformeerde kerk in Schiedam.

De vertroebelde situatie escaleert wanneer in 1769 Jan en Willem weigeren om op de grond die zij voor 25 jaar pachten van de gemeente een nieuwe sluis, spui en zware dam te laten bouwen. Op dat stuk grond dat grenst aan de rivier de Schie hebben zij een steenplaats opgericht waar zij met het aangespoelde slib stenen maken. De zaak komt voor de “Heeren Staaten van Holland en Westvriesland” die besluiten om een commissie op te richten die een gepaste schadevergoeding moet bepalen voor de gebroeders Van Strate. In het archief van Schiedam is een landmeterskaart te vinden van de steenplaats van Jan en Willem Van Straaten die de broers lieten maken bij deze gelegenheid. De steenplaats lag op de plaats waar nu de Koninginnebrug is in Schiedam

Plan van de steenplaats in Schiedam, fotocollectie gemeentearchief Schiedam beeldnr 62025

  

Gelet op de slechte verhouding tussen Jan en Willem Van Strate enerzijds en de gemeente anderzijds besluiten Jan en Willem om Holland te verlaten. Samen met Frans Sporckman en diens familie gaan zij naar Engeland, alleen Johannes Sporckman blijft achter in het klooster van de Predikheren. Dit moet gebeurd zijn rond 1770-1771 want dan worden eigendommen van Jan en Willem verkocht.

Vertrek naar Engeland

In een oud boek over de geschiedenis van de parochie Saint Mary in Islington, een wijk van Londen, wordt vermeld dat er in 1771 in een oud herenhuis bij de top van de Norfolkstreet drie Nederlanders waren die probeerden om Engelse sterke drank te herdistilleren tot een drank die de kwaliteit van de Nederlandse jenever zou benaderen. De drie Nederlanders waren John (Jan) en William (Willem) Van Strate en Francis (Frans) Sporckman. De productie was niet echt succesvol en zeer snel werd de zaak overgelaten aan William Van Strate en zijn vennoot Peeter Edel.
Welke activiteiten Jan Van Strate en Frans Sporckman verder uitoefenden is niet bekend maar zij bleven wel in Londen.
In maart 1772 wordt in Islington Petrus Willem Van Strate geboren, in 1773 wordt Jacob Van Strate geboren die al overlijdt in 1775 en in 1774 wordt Frans Van Strate geboren.
Dorothea Sporckman, de zus van Margaretha, huwt op 12 oktober 1775 in Middlesex met Abraham Gamage, zij krijgen een zoon Frans Gamage die geboren wordt op 10 juli 1776. Abraham overlijdt echter kort na de geboorte van zijn zoon.